Kościół p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła to świątynia wzniesiona została w II połowie XIX wieku w stylu neogotyckim z elementami eklektycznymi i romanizującymi. Charakterystyczną cechą architektoniczną jest kopuła z ośmioboczną podstawą oraz wysoka wieża zwieńczona iglicą.
Choć charakterystyczną sylwetkę kościoła na Placu Wolności zna chyba każdy bydgoszczanin, to niewielu mieszkańców grodu nad Brdą jest w stanie docenić ogromną wartość zabytkową tego dawnego zboru ewangelickiego. Kościół p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła zdecydowanie stoi w cieniu Katedry Bydgoskiej, Kościoła p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Kościoła Klarysek), czy nawet nieistniejącego już kościoła pojezuickiego p.w. św. Ignacego Loyoli, który kiedyś zajmował zachodnią pierzeję Starego Rynku. Wynika to w dużej mierze z niedoceniania przez większą część społeczeństwa zabytków późniejszych niż gotyckie czy barokowe , a szkoda bo zarówno historia, architektura, jak i wnętrza kościoła kryją wiele skarbów. Kościół został wzniesiony w latach 1872-1876 według projektu znanego berlińskiego architekta i archeologa Friedricha Adlera. Witraże w oknach prezbiterium i zakrystii ufundował sam cesarz niemiecki Wilhelm I, a wykonane zostały przez Cesarki Instytut Witrażowy w Berlinie. Kościół otrzymał bardzo nowoczesne jak na owe czasy gazowe ogrzewanie podłogowe (gazową kotłownię umieszczono pod prezbiterium) oraz doskonałe oświetlenie składające się z ok. 200 lamp gazowych. Świątynia otrzymała także świetnej jakości organy wyprodukowane w znanej i cenionej firmie Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą. Na wieży kościoła umieszczono 3 dzwony, z których do dziś zachował się niestety tylko jeden, odlany w 1876 r. Bryła budowli to wyjątkowe w Bydgoszczy połączenie kilku styli, przede wszystkim neogotyku i stylu neoromańskiego. Na elewacji warto zwrócić uwagę na profilowane cegły i terakotę sprowadzoną do budowy kościoła z Charlottenburga. We wnętrzu świątyni na szczególną uwagę zasługują niezwykle interesujące polichromie pochodzące z lat 1956-1957 zaprojektowane i wykonane przez braci Leona i Władysława Drapiewskich oraz obraz „Niepokalane Poczęcie NMP” w ołtarzu głównym z ok. 1850 r. autorstwa bydgoskiego malarza Maksymiliana Piotrowskiego (profesora Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu). Zapewne nie wszyscy wiedzą, że obraz ten został przeniesiony do świątyni ze zburzonego przez nazistów kościoła pojezuickiego znajdującego się kiedyś na Starym Rynku. Na koniec należy dodać, że Kościół p.w. św. Piotra i Pawła na Placu Wolności pełnił rolę ewangelickiej świątyni od początku swojego istnienia aż do 1945 r., kiedy to został przekazany polskim katolikom. Dziś stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu bydgoskiego Śródmieścia.
Zobacz również:
-->> Zabytki w Bydgoszczy
-->> Dookoła Śródmieścia