„Dziadek do orzechów” z moskiewskiego Teatru Bolszoj
Gdzie?
W wielu krajach nie ma Bożego Narodzenia bez gwiazdkowego spektaklu "Dziadka do orzechów". Choć prapremiera baletu odbyła się w Petersburgu w dniu Świętego Mikołaja, 6 grudnia 1892 roku, to tradycja gwiazdkowa towarzysząca temu baletowi powstała niemal pół wieku później, w Stanach Zjednoczonych. Choć dziś, inaczej niż za czasów Czajkowskiego, spektakl ten jest kierowany głównie do młodszych widzów, to nadal pozostaje jednym z najpoważniejszych arcydzieł klasycznego baletu rosyjskiego. Oparty na opowieści modnego wówczas fantastycznego pisarza E. T. A. Hoffmanna "Dziadek do orzechów" miał wykorzystywać zainteresowanie elit petersburskich fantastyką. Tymczasem okazał się wspaniałym spektaklem familijnym. Mali widzowie odnajdą w nim baśniową historię małej Klary (w rosyjskiej wersji jest to Masza), która dzięki dobremu sercu i odwadze wyzwala spod czaru księcia zaklętego w dziadka do orzechów. To jeden z najpiękniejszych baletów z fenomenalną muzyką Czajkowskiego.
O Balecie Bolszoj
Zespół baletowy moskiewskiego Teatru Bolszoj (Państwowego Akademickiego Wielkiego Teatru Rosji) cieszy się ogromną i niesłabnącą sławą. Na jego występy baletomani wszystkich większych miast świata czekają z ogromną niecierpliwością. Dlatego też kierownictwo tej czołowej sceny operowo-baletowej Rosji zdecydowało się, wzorem nowojorskiej The Metropolitan Opera, na organizację transmisji przedstawień baletowych.
Historia moskiewskiego baletu sięga czasów carskiej Rosji (1776). W XX wieku, gdy Moskwa znów stała się stolicą państwa i ośrodkiem władzy, Teatr Bolszoj rozkwitł i stał się wizytówką całej radzieckiej sztuki baletowej. Tu jaśniały talenty Galiny Ułanowej, Mai Plisieckiej, Jekateriny Maksimowej, Władimira Wasiliewa czy Irka Muchamiedowa. Również dziś wirtuozeria zespołu i solistów stoi na najwyższym poziomie i jest wzorem do naśladowania dla innych kompanii baletowych na całym świecie.
Zespół pod kierownictwem Jurija Grigorowicza, choreografa i przez ponad 30 lat dyrektora artystycznego baletu (lata 1964 - 1995), wypracował swój własny, niepowtarzalny, wręcz akrobatyczny styl. Ikonami tego stylu stały się spektakle w choreografii Grigorowicza: "Spartakus", "Złoty wiek", "Iwan Groźny" i "Romeo i Julia". W 2008 roku Grigorowicz powrócił do Teatru Bolszoj jako baletmistrz i choreograf, i realizuje nowe wersje swoich baletów, jak m.in. "Śpiąca królewna", która była wystawiona na otwarcie dużej sceny Bolszoj po remoncie.
Obecnie zespołowi baletowemu Teatru Bolszoj szefuje jego były pierwszy tancerz Siergiej Filin. Coraz częściej na scenie Bolszoj można także oglądać najsłynniejsze choreografie twórców zachodnich, od Balanchine’a po Jeana-Christophe’a Maillot, oraz niezwykłe rekonstrukcje wielkich XIX-wiecznych baletów olśniewające przepychem dawnej carskiej sceny. Wszystko to dzięki transmisjom satelitarnym w jakości HD można oglądać w kinach całego świata.
Dziadek do orzechów
Balet w dwóch aktach (1892)
Piotr Czajkowski (1840-1893) / Jurij Grigorowicz
Premiera niniejszej inscenizacji na scenie Bolszoj: 12 marca 1966
Retransmisja HD przedstawienia nagranego na żywo w dniu: 21 grudnia 2014
Obsada:
Anna Nikulina jako Maria
Anastazja Sziłowa jako Fryc
Andriej Merkuriew jako radca Drosselmeyer
Denis Rodkin jako Dziadek do orzechów
Witalij Biktimirow jako Król Myszy
Pierwsi tancerze, soliści, koryfeje i zespół baletowy Teatru Bolszoj, orkiestra i chór Teatru Bolszoj
Realizatorzy:
Paweł Kliniczew dyrygent
Jurij Grigorowicz choreografia wg Mariusa Petipy
Simon Wirsaładze scenografia i kostiumy
Data retransmisji: 14 stycznia, 18:00
Czas trwania: Przedstawienie trwa około 2 godzin i 10 minut. (w tym jedna przerwa)
Treść baletu
Akt pierwszy
Scena pierwsza
W święto Bożego Narodzenia* do domu Sztalbaumów schodzą się goście. Wśród nich zjawia się także Drosselmeyer - ojciec chrzestny małej Marii i Franca. Przyniósł dzieciom wspaniały prezent: zabawnego dziadka do orzechów. Najmłodsi z niecierpliwością oczekują na moment, kiedy będą mogli zobaczyć choinkę i wszystkie bożonarodzeniowe prezenty. Nadchodzi wyczekiwana chwila i wszyscy podziwiają wspaniale przyozdobione drzewko.
Nieoczekiwanie w przebraniu czarodzieja pojawia się Drosselmeyer, nierozpoznany przez dzieci. Umiejętność tajemniczego gościa polegająca na ożywianiu lalek i zabawek z choinki zachwyca dzieci, ale i wzbudza strach. Drosselmeyer, aby ich nie straszyć, zdejmuje maskę i Maria z Francem rozpoznają swojego ulubionego ojca chrzestnego. Maria chciałaby się pobawić z cudownymi ożywionymi lalkami, ale zostały już wyniesione. Na pocieszenie Drosselmeyer daje jej dziadka do orzechów. Niezgrabny, śmieszny mały "człowieczek" bardzo się dziewczynce podoba. Brat Marii, Fryc, rozrabiaka i dowcipniś niechcący uszkadza zabawkę. Z wielką delikatnością Maria pociesza swojego drewnianego ulubieńca i otacza go opieką. Fryc z przyjaciółmi zakładają maski myszy i drażnią się z obrażoną Marią. Z sąsiedniego pokoju wychodzą dorośli goście. Jeszcze ostatni ceremonialny taniec (Grosvatter) i wszyscy żegnają się i wychodzą.
Scena druga
Noc. Salon, w którym stoi choinka, oświetla światło księżyca. Pokój wydaje się tajemnicza krainą pełną dziwów. Przezwyciężając strach, do pokoju wchodzi Maria, chcąca odwiedzić "chorego" Dziadka do orzechów. Dziewczynka przytula zabawkę. W tym momencie pojawia się Drosselmeyer. To już nie tylko dobry ojciec chrzestny, teraz to czarodziej. Na dany przez niego znak wszystko wokół zaczyna się zmieniać - ściany się rozstępują, choinka rośnie, a wraz nią rosną i ożywają zabawki.
Nagle spod podłogi zaczynają wyłazić myszy ze swoim Królem na czele. Lalki są przerażone. Tylko przemyślność i odwaga Dziadka do orzechów ratuje wszystkich: obejmuje on dowództwo nad ołowianymi żołnierzykami i śmiało prowadzi ich do bitwy z mysim wojskiem. Mimo to siły są nierówne i wkrótce Dziadek do orzechów pozostaje sam naprzeciw Króla Myszy oraz całej jego świty. Maria jest zrozpaczona, bowiem jej ulubieńcowi grozi niebezpieczeństwo. Na szczęście Drosselmeyer podaje jej zapaloną świecę i dziewczynka rzuca nią w myszy. Mysie wojsko idzie w rozsypkę.
Pole bitwy pustoszeje. Na podłodze leży tylko nieruchomy Dziadek do orzechów. Maria z lalkami biegnie mu na ratunek. I oto staje się cud - naprzeciw Marii podnosi się przepiękny młodzieniec - Książę, dawny Dziadek do orzechów. Ściany domu znikają. Maria i jej przyjaciele znajdują się w ośnieżonym lesie pod rozgwieżdżonym niebem. W czarodziejskim korowodzie zaczynają wokół krążyć lekkie śnieżynki. Marię i Księcia mami i przyzywa mrugająca gwiazda, niby obietnica szczęścia zawieszona na samym szczycie choinki. Para unosi się w zaczarowanej łodzi ku szczytowi drzewka, a za nimi podążają wszystkie lalki.
przerwa
Akt drugi
Maria i przemieniony w Księcia Dziadek do orzechów w zaczarowanej łodzi płyną przez Królestwo Choinki. Wraz z nimi - ich zaprzyjaźnione lalki. Coraz bliżej i bliżej zaczarowanej gwiazdy, coraz bliżej samego wierzchołka wielkiej choinki. Z tyłu podkradają się myszy i atakują podróżników. Książę znów śmiało staje do walki. Maria i lalki przyglądają się pojedynkowi Księcia z Królem Myszy z przerażeniem. Książę pokonuje wroga. Wszyscy mają teraz okazję do świętowania. Lalki tańczą, jaśniej palą się świeczki, cała choinka ożywa. Złe myszy zostały pokonane! Maria i Książę są szczęśliwi - oto osiągnęli królestwo marzeń.
Jednak to wszystko było tylko snem... Minęła czarodziejska bożonarodzeniowa noc. Wraz z nią przeminęły wszystkie cuda i dziwy. Maria budzi się z sennego marzenia, w swoim domu, u stóp choinki. Na jej kolanach leży zabawka - Dziadek do orzechów.
Retransmisję zobaczymy w następujących 17 kinach sieci Multikino: Bydgoszcz, Gdańsk, Gdynia, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź (Silver Screen), Olsztyn, Poznań Stary Browar, Rzeszów, Sopot, Szczecin, Warszawa Ursynów, Warszawa Złote Tarasy, Wrocław Arkady Wrocławskie, Zabrze.
Bilety:
o 40 zł - bilet normalny
o 35 zł - bilet ulgowy (dla uczniów i studentów z ważną legitymacją oraz Seniorów)
o 30 zł - bilet grupowy (dla grup zorganizowanych powyżej 15 osób)
Bilety już w sprzedaży w kasach kin oraz na stronie www.multikino.pl
Bilety grupowe dla grup powyżej 15 osób do nabycia u specjalistów ds. rezerwacji grupowej w poszczególnych kinach (telefony kom. pon - pt, 9-17):
Multikino Bydgoszcz, ul. Marszałka Focha 48, 85-070 Bydgoszcz, tel.: 52 568 43 24